Artykuł "Kierunek przyszłości – probiotyki" dr Marc Ronert, dyrektor medyczny IMAGE Skincare.

Wiemy już, że zdrowe jelita gwarantują zdrowie skóry, a probiotyki wpływają na ich dobrą kondycję. Probiotyki to żywe bakterie, które mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, kiedy ich brakuje – doświadczamy stanów zapalnych, które oddziałują na nasz układ immunologiczny. Stany te mogą prowadzić m.in. do rozwoju zespołu jelita drażliwego, choroby Crohna i alergii. Probiotyki to „dobre bakterie”, które pomagają utrzymać stan zdrowia jelit na odpowiednim poziomie, tworząc barierę ochronną redukującą stany zapalne i wspomagającą kolonizację jelit korzystnymi dla zdrowia mikroorganizmami. Stan zapalny jelit może być efektem występowania różnych czynników, np. stresu czy spożywania zbyt dużej ilości wysokoprzetworzonych pokarmów. Brak błonnika pokarmowego może także spowolnić procesy trawienne, sprawiając, że w jelitach będą namnażały się szkodliwe bakterie. Może to prowadzić do tzw. zespołu nieszczelnego jelita, w którym toksyny uwalniane zostają do krwiobiegu, sprawiając, że stan zapalny obejmuje cały organizm.

Prosto do celu
Udowodniono, że istnieje wyraźny związek pomiędzy występowaniem stanu zapalnego w jelitach a różnymi problemami manifestującymi się na skórze. Osoby zmagające się z problemem trądziku, trądziku różowatego i innymi zmianami skórnymi mogą doświadczać pogorszenia stanu skóry i nasilenia zmian na skutek procesów zapalnych w jelitach. Badania wykazały, że probiotyki zmniejszają stan zapalny wewnątrz organizmu, redukując ilość „złych” bakterii, które powodują powstawanie niekorzystnych zmian na skórze.

Trądzik
Badania naukowców z Włoch, Rosji i Korei potwierdzają, że probiotyki zawarte w żywności lub podawane w formie dodatkowej suplementacji w połączeniu ze standardowymi zabiegami anty-trądzikowymi mogą przyspieszać oczyszczanie skóry ze zmian zapalnych i sprawiać, że pacjenci dużo lepiej tolerują antybiotykoterapię. (przypis 1-info o źródle)

Trądzik różowaty
Ekstrakty z probiotyków stosowane w połączeniu z lekami redukują zaczerwienienie skóry w trądziku różowatym, a także wzmacniają barierę ochronną skóry, dzięki czemu zmniejsza się uczucie ściągnięcia, pieczenia i suchość cery.

Egzema
Fińscy naukowcy przez ponad 6 miesięcy badali kobiety w ciąży, które przyjmowały probiotyki (zawierające Lactobacillus rhamnosus GG) przez dwa do czterech tygodni przed porodem, a także po porodzie w przypadku, kiedy karmiły piersią lub dodawały bakterie probiotyczne do pokarmu przygotowywanego dla dziecka. Zauważyli, że probiotyki zmniejszały ryzyko powstawania egzemy u narodzonych dzieci, nawet w przypadku tych, które urodziły się w rodzinach z rozległą historią występowania objawów egzemy. (przypis 2-info o źródle)

Rodzaje probiotyków
Przez lata na problemy skórne wywołane występowaniem stanów zapalnych w organizmie przepisywano bardzo wysokie dawki antybiotyków, które miały za zadanie zredukować ilość bakterii. Probiotyki (przeciwieństwo antybiotyków) podnoszą ilość zdrowych bakterii, obniżają poziom lipopolisacharydów, poprawiają funkcje bariery jelitowej i redukują stany zapalne. Kiedy stosowane są w połączeniu z antybiotykami, poprawiają rezultaty ich działania, a także redukują niekorzystne skutki uboczne wywoływane stosowaniem antybiotykoterapii. Wymienione poniżej rodzaje bakterii probiotycznych zapewniają najkorzystniejsze działanie na skórę, redukując efekty stanów zapalnych:
• Lactobacillus to najbardziej znany rodzaj bakterii probiotycznych. Występują one naturalnie w jogurtach i innych fermentowanych produktach. Różne szczepy działają korzystnie w przypadku stanów zapalnych jelit i przy biegunkach, są także korzystne dla osób nietolerujących laktozy.
• L. acidophilus mają działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne, udowodniono również, że działają korzystnie w przypadku łuskowatej skóry i wysypek spowodowanych stanem zapalnym. Występują m.in. w jogurtach i soi.
• Bifidobacterium mogą występować w produktach nabiałowych, są pomocne w łagodzeniu objawów jelita drażliwego.
• B. longum podobnie jak L. acidophilus jest jednym z najbardziej popularnych szczepów probiotycznych znajdowanych w przewodzie pokarmowym. Pomagają utrzymać integralność ścian jelit i ułatwiają eliminację toksyn.

Te „dobre bakterie” zachowują się jak naturalna tarcza chroniąca nas przed szkodliwymi bakteriami i pasożytami, czyli czynnikami zapalnymi powodującymi powstawanie trądziku i trądziku różowatego. Probiotyki wyzwalają reakcję immunologiczną pomagającą chronić organizm przed zagrożeniem i mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe, mogą uśmiercać złe bakterie. Wciąż prowadzone są badania nad określeniem, jaki rodzaj probiotyków najkorzystniej walczy z zapaleniem. Probiotyki mają także działanie łagodzące – uspokajają te części komórki, które odpowiedzialne są za reagowanie na obecność szkodliwych bakterii, szczególnie tych, które są przyczyną powstawania trądziku i trądziku różowatego.
 

Zdrowie z wewnątrz
Podczas gdy ograniczenie przyjmowania prostych węglowodanów i innych niekorzystnie działających pokarmów może pomóc zredukować stany zapalne, to odpowiednia dzienna dawka probiotyków jest kluczem do przywrócenia odpowiedniego poziomu flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów w formie kapsułek do doustnego przyjmowania, jednak niektóre ze stosowanych przez producentów osłonek mogą zostać zniszczone przez kwasy żołądkowe, zanim probiotyk w ogóle dotrze do jelita. Kluczem do efektywnego działania probiotyków jest ich skuteczne dostarczenie do jelit. Dopiero kiedy dotrą do nich w żywej formie, będą mogły przynieść nam pełnię korzyści.

Stosowanie zewnętrzne
Niezależnie od korzyści związanych z doustnym przyjmowaniem probiotyków prowadzone w ostatnich latach badania pokazały, że zewnętrzne stosowanie probiotyków może redukować i zapobiegać pojawianiu się oznak starzenia się skóry, ponieważ działają one także: (przypis 3-info o źródle)
• ochronnie i odżywczo, zapobiegając uszkodzeniom skóry pod wpływem czynników zewnętrznych – redukują aktywność enzymów wyzwalających powstawanie procesów zapalnych i powodujących degradację kolagenu i elastyny na skutek działania promieni UV;
• relaksująco, redukując stres promieniowanie UV i stres wyzwalają czynnik NGF (nerwowy czynnik wzrostu), probiotyki dają obiecujące wyniki w kwestii wyciszania stanów zapalnych wywołanych działaniem NGF i pomagają przywrócić równowagę zestresowanej skórze.;
• stabilizująco na układ immunologiczny – immunosupresja wywołana działaniem promieni UV zaburza system obrony immunologicznej skóry. Udowodniono, że probiotyki neutralizują interleukinę odpowiedzialną za immunosupresję, dzięki czemu zapobiegają zaburzeniom funkcjonowania układu odpornościowego.

Aplikacja probiotyków na powierzchnię skóry redukuje jej podrażnienie i zaczerwienienie, a także chroni ją przed niekorzystnym wpływem środowiska, poprawiając kohezję (spójność) keratynocytów i zwiększając produkcję przeciwbakteryjnych peptydów, co przyspiesza procesy odnowy skóry i wzmacnia jej barierę ochronną. Testy in vivo wykazały, że probiotyczny kwas mlekowy zawierający cytoplazmę i fragmenty ścian komórkowych poprawiał funkcjonowanie komórek skóry.

To z kolei powodowało:
• wzmocnienie naturalnej bariery ochronnej skóry,
• wzmocnienie konstrukcji skóry
• poprawę wyglądu cery
• zwiększenie potencjału skóry do autoregeneracji.

Skuteczne dostarczenie
Wyzwaniem jest obecnie zrozumienie, jak możemy stabilizować probiotyki w pielęgnacji skóry. Lizaty (fragmenty komórek), które tak naprawdę nie są żywymi organizmami, pokazały nam pewne możliwości w zastosowaniu probiotyków na skórę, trzeba jednak wykonać więcej badań nad ich długoterminową efektywnością. Musimy odpowiedzieć sobie na dwa pytania, które w tej chwili wydają się być przeszkodą w stosowaniu probiotyków w pielęgnacji:
1. Czy żywe formy probiotyków będą w stanie zapewnić skórze więcej korzyści niż przebadane lizaty?
2. Czy możliwe jest stworzenie produktów pielęgnacyjnych zawierających żywe organizmy utrzymując ich efektywność?

Niezależnie od odpowiedzi, które wkrótce uzyskamy, jedno jest pewne – przy zaawansowanych technologicznie systemach dostarczania substancji w głąb skóry zastosowanie probiotyków w pielęgnacji skóry jest niezwykle przyszłościowym kierunkiem, który będzie się rozwijał.

Dr Marc A. Ronert
Prezes i dyrektor działu klinicznego Image Skincare. Dyplomowany chirurg plastyczny i rekonstrukcyjny, członek European Board of Plastic, Reconstructive and Aesthetic Surgeons. Założyciel i dyrektor fundacji „Care for Skin Foundation”, która wykonuje zabiegi chirurgii rekonstrukcyjnej pacjentom w słabo rozwiniętych regionach świata.